Vanmiddag verzorg ik met Wilfred Rubens een keynote over trends in de onderwijspraktijk. Ik zal het vooral over zelfgestuurd leren hebben.
Een van de begrippen die voorbij zal komen is afkomstig van Jef Staes. Op 21 januari van dit jaar verbrandde hij zijn diploma. Een symbolische daad, provocerend en met veel gevoel voor show gebracht. Diploma's zijn iets van het verleden, aldus de Vlaamse auteur en spreker. Met 'The Competence Playlist' introduceert hij het alternatief voor het diploma: een lijst van persoonlijke competenties. Mijn diploma nu ook verbranden? Poeh, dan zou ik het eerst eens moeten vinden...
Maar deze metafoor van het lijstje met liedjes zette me wel aan het denken...
Ik sloot in 1989 mijn opleiding aan de lerarenopleiding af met een diploma. Ik mag Nederlands en Engels geven op het voortgezet onderwijs. Ik héb lesgegeven, maar dat is lang geleden. Als je me nu op de loonlijst zet om leerlingen de Engelse grammatica bij te brengen, heb ik op zijn minst een opfriscursus nodig. Of twee.
Een opleiding journalistiek heb ik nooit gedaan. Toch gaat het schrijven van een interview of reportage me gemakkelijk af. Ik verdien er voor een deel mijn dagelijkse boterham mee. Talent, jarenlange oefening en het feit dat ik schrijven altijd een plezierige activiteit vind, is meer dan genoeg om deze competentie hoog op mijn playlist te houden. Spreken in het openbaar is hier pas vrij recent bijgekomen. Een jaar of vijf geleden begon ik ermee, met klamme handen nog. Niet voor geleerd, gewoon begonnen.
Prima functionerende professionals zonder, met een niet afgeronde of niet passende opleiding... je loopt ze overal tegen het lijf. Ook aan de vraagzijde wordt kennelijk niet zo'n belang gehecht aan het diploma, zo illustreerde Claire Boonstra in een interview dat ik recent met haar had:
'Ik hield namens mijn cohort een dankwoord bij de diploma-uitreiking. Voor mijn speech had ik een hele stapel vacatures voor civiel ingenieurs gescand. Ik somde de lijst op met de kwaliteiten die gevraagd werden door organisaties: ondernemerschap, creativiteit, talenkennis, leiderschap, samenwerken, teamspirit... En nee, nergens werd kennis van grondwaterstromingen vereist.'
Vanmiddag zal ik onder andere de vraag stellen: wat betekent dit alles voor de onderwijsprofessional en de leerling/student die hij/zij opleidt.
Erg herkenbaar binnen de militaire organisatie waarin ik werk Erno. Hoewel competenties en/of beroepsgerichte (deel)taken centraal staan (laat maar zien hoe je het in de praktijk doet en ahv 360 gr feedback hoe de collega's om je heen dit ervaren), blijkt onze organisatie het 'hebben van een papiertje' nog steeds erg belangrijk te vinden. Zonder 'papiertje' kom je niet eens door de voordeur bij een volgende sollicitatie. De eerste stappen zijn in elk geval al gemaakt en het is vast een kwestie van doorstappen. We zien in elk geval talenten genoeg, die net zoals jij schrijft, zonder reguliere opleidingen informeel zijn aangeleerd en ontwikkeld. De vraag bij ons zal blijven: Hoe kunnen we zie talenten optimaal laten GROEIen en BLOEIen?
BeantwoordenVerwijderen